Geboorte. Iets wat mij al heel lang fascineert. Het meest natuurlijke wonder. Verloskundigen spelen al eeuwenlang een primaire en ondersteunende rol tijdens de bevalling van vrouwen (Reed, 2021). Toch is er momenteel beperkte medisch-wetenschappelijke kennis over andere aspecten van de verloskundige zorg dan de medische interventies die ze uitvoeren. Vooral informatie over belangrijke eigenschappen als emotionele ondersteuning, bemoedigende woorden, aanwezig zijn, oftewel de vrouw-gerichte en persoonlijke zorg die verloskundigen aanbieden die uniek en onmisbaar is tijdens het geboorteproces, is schaars.
Onderzoek naar verloskundige zorg
Voor mijn thesis heb ik, onder leiding van Hoogleraar Verloskundige Wetenschap Ank de Jonge, onderzoek gedaan naar hoe de Nederlandse verloskundige zorg vrouwen ondersteunt bij hun geboorte-ervaring. Door middel van observaties tijdens geboortes en interviews met kraamvrouwen en verloskundigen achteraf heb ik geprobeerd om antwoord te geven op vragen als hoe verloskundigen in de behoeften van de vrouwen die ze begeleiden voorzien, wat ondersteuning is en welke manier van onderzoeken bijdraagt aan het begrijpen ervan. In veel literatuur is ondersteuning tijdens het geboorteproces vooral gericht op de medische kant en wordt 'iets doen' verstaan als het uitvoeren van interventies. Een verloskundige kan echter al 'iets doen' door simpelweg aanwezig te zijn (Karlström, Nystedt & Hildingsson, 2015). Hierbij kan zij zorgvuldig overwegen om juist geen interventies uit te voeren en in plaats daarvan de voortgang te bewaken om alleen wanneer nodig of gewenst medische interventies te kunnen toepassen.
In een opkomende stroming literatuur over verloskundige zorg wordt dit 'Watchful Attendance' genoemd (De Jonge, Dahlen & Downe, 2021). Deze term duidt verloskundige zorg aan als zorg die bestaat uit continue aanwezigheid, inspelen op de behoeften van vrouwen en het klinisch bewaken van de voortgang om tijdig medische interventies te bieden wanneer dat nodig is (De Jonge, Dahlen & Downe , 2021). Het begrijpen van deze elementen van Watchful Attendance is uiterst belangrijk om erkenning te creëren voor het feit dat elke bevalling zijn eigen ritme en tijd heeft en om meer geïndividualiseerde, ondersteunende, vrouw-gerichte zorg te bieden tijdens de bevalling (De Jonge, Dahlen & Downe, 2021). Bovendien ervaren veel vrouwen in Nederland de bevalling als iets traumatisch (ongeveer 10 tot 20 procent van alle Nederlandse vrouwen; Stramrood et al., 2011), ondanks dat ze toegang hebben tot verloskundige zorg en keuzevrijheid als het gaat om bevallen - thuis of in een ziekenhuis, met of zonder pijnmedicatie - op voorwaarde dat moeder en kind gezond zijn. Dit heeft de problematische consequentie dat geboorte kan worden gezien als iets om bang voor te zijn en dat vrouwen hun autonomie in dit proces verliezen.
Holistische benadering
Er is ook een sterke behoefte aan onderzoek dat alle essentiële elementen van verloskundige zorg holistisch (in zijn geheel) kan omvatten, zowel medisch als niet-medisch. Het werk van verloskundigen bestaat namelijk grotendeels uit bijvoorbeeld emotionele steun, aanwezig zijn en vertrouwen en rust uitstralen. Bovendien lijkt hun werk zeer persoonlijk en adaptief en varieert het dus in verschillende settings en in interacties met verschillende vrouwen met elk hun eigen geboorteplan en geprefereerde manieren van communiceren.
Je zou je kunnen voorstellen dat dit de reden is waarom standaardisatie en medicalisering (in de vorm van protocollen en voorbarige medische interventies bijvoorbeeld) deze flexibele en persoonlijke vorm van zorg tegenwerken (Newnham, Pincombe & McKellar, 2017). De verzamelde data impliceert dan ook dat barende vrouwen over het algemeen meer vertrouwen in hun lichaam en het geboorteproces hebben wanneer de verloskundige zo min mogelijk 'doet' (Bradfield, Hauck, Duggan & Kelly, 2019). Naast bemoedigende woorden en het uitstralen van rust en vertrouwen, lijkt vooral de aanwezigheid van een verloskundige vaak al genoeg. Daarbij lijkt continuïteit van zorg waarin een verloskundige en een vrouw een vertrouwensband kunnen opbouwen voorafgaand aan de baring, ook van belang. Hierdoor kan een verloskundige een vrouw beter begeleiden tijdens de bevalling zelf en kan ze beter aanvoelen wat een vrouw op dat moment nodig heeft. Watchful Attendance lijkt hiermee breder definieerbaar te zijn dan alleen als zorg tijdens de geboorte zelf.
Er is echter meer onderzoek nodig, en dan voornamelijk in de vorm van observaties en interviews, om uitsluitsel te kunnen geven over de inhoud van deze unieke vorm van zorg. Ik ervaar het geboorteproces zelf dan ook als het meest natuurlijke wat er is, en tegelijkertijd als iets wonderbaarlijks... en dat is denk ik precies waarom verloskundige zorg zo belangrijk is en de moeite waard is om voor te vechten: om dat zo te houden.
Ben je zwanger en zou je graag meer evidence-based informatie willen lezen ter voorbereiding op je bevalling? De bronnen die ik voor deze blogpost heb gebruikt staan onderaan weergegeven. Het boek van verloskundige en onderzoeker Rachel Reed (2021) is bijvoorbeeld een aanrader. Zij combineert oude wijsheid met moderne kennis en vertelt over onder andere de geschiedenis van verloskunde, vrouwelijke hormonen, het sociaal-maatschappelijk en medisch beeld wat we van het vrouwelijk lichaam hebben en natuurlijk het proces van geboorte zelf.
Ben je verloskundige en zou je graag willen deelnemen aan het bovenstaande onderzoek om te helpen verloskundige zorg en al haar aspecten wetenschappelijk kenbaar te maken? Mail dan naar ank.dejonge@amsterdamumc.nl en zij zal contact met je opnemen. Je kunt het informatieve filmpje ter promotie van het onderzoek bekijken via deze link: https://youtu.be/zLIReulAiIw
Bronnen:
1. Bradfield, Z., Hauck, Y., Duggan, R., & Kelly, M. (2019). Midwives’ perceptions of being ‘with woman’: a phenomenological study. BMC Pregnancy and Childbirth, 19, 1-14. doi: https://doi.org/ 10.1186/s12884-019-2548-4
2. De Jonge, A., Dahlen, H., & Downe, S. (2021). ‘Watchful attendance’ during labour and birth. Sexual & Reproductive Healthcare, 28, 1-2. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.srhc.2021.100617
3. Jacobs, F. (2019). Wat maakt een bevalling traumatisch? Retrieved from https:// howaboutmom.nlH/wat-maakt-een-bevalling-traumatisch/
4. Karlström, A., Nystedt, A., & Hildingsson, I. (2015). The meaning of a very positive birth experience: focus groups discussions with women. BMC Pregnancy and Childbirth, 15, 1-8. doi: 10.1186/s12884-015-0683-0 5. Newnham, E.C., Pincombe, J.I., & McKellar, L.V. (2017). Paradox of the institution: findings from a hospital labour ward ethnography. BMC Pregnancy and Childbirth, 17(2), 1-11. doi: 10.1186/ s12884-016-1193-4
6. Reed, R. (2021). Reclaiming Childbirth as a Rite of Passage: Weaving ancient wisdom with modern knowledge. Yandina, Queensland: Word Witch Press.
7. Stramrood, C.A.I., Paarlberg, K.M., Huis In 't Veld, E.M.J., Berger, L.W.A.R., Vingerhoets, A.J.J.M., Weijmar Schultz, W.C.M., & Maria G. van Pampus. (2011). Posttraumatic stress following childbirth in homelike- and hospital settings. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 32(2), 88-97.
Comments